Երևան
12 °C
Տեղեկատվական պատերազմը ո՛չ նոր տերմին է, ո՛չ էլ լավ ուսումնասիրված, սակայն այն ակտուալ դարձավ, երբ հասարակությունը տեղեկացավ ու ընկալեց սոցցանցերի բոլոր հնարավորությունները և հեռուստացույցը փոխարինեց դրանով։
Մեր օրերում նման հարթակներում հասարակության բոլոր շերտերը կարողանում են տեղեկատվական արշավների միջոցով փոխել հանրային տրամադրություններ, կարծիքներ, վարկաբեկել երկիրը, սկսել կամ սրել պատերազմական իրադարձություններ։ Նման դեպքերը շատ հաճախ նաև ազգային անվտանգության հարց են դառնում, երբ ռազմական գործողություններին վերաբերող ցանկացած տեղեկատվություն սոցցանցերում կարող է հասանելի դառնալ թշնամուն։
Հայաստանում մեդիատեռորը կամ տեղեկատվական պատերազմը սկսվեց Արցախյան քառօրյա պատերազմի ժամանակ, իսկ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ էլ ավելի ընդլայնվեց։ Այժմ էլ, երբ Ադրբեջանը հարձակում է ձեռնարկել Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի դեմ, մղվում է «ահեղ» տեղեկատվական պատերազմ, հատկապես՝ «Ֆեյսբուք» սոցցանցում, որտեղ տարածվում է ցանկացած տեղեկատվություն, ընդ որում՝ դա անում է և՛ հակառակորդը՝ բարոյահոգեբանորեն հարված հասցնելու նպատակով, և՛ ներքին ուժերը՝ քաղաքական կամ այլ դրդապատճառներով:
ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր, Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Գևորգ Պապոյանի կարծիքով՝ հայաստանյան մեդիատեռորի հետևում կանգնած են օտարերկրյա գործակալություններ, որոնց նպատակը ՀՀ ազգային անվտանգության, ինքնիշխանությանը վնասող գործողություններն են։ «Հայկական ժամանակի» հետ զրույցում վերջինս նկատում է՝ այս ամենի դեմ պայքարելու երկու բաղադրիչ կա. «Մեկը անվտանգային բաղադրիչն է, այսինքն՝ օտարերկրյա գործակալական ցանցերին գտնելն ու իրավական կամ քրեական պատասխանատվության ենթարկելը։ Նույն կերպ պետք է վարվել այդ գործակալություններին պահողների, սնողների հետ։ Երկրորդ բաղադրիչը՝ բարձրացնել հասարակության մեդիագրագիտության աստիճանը, որ առանց հոլովակը և հոդվածը կարդալու միայն վերնագրով դատողություններ չանեն»:
Պապոյանի խոսքով՝ մեդիատեռորի դեմ կարող են պայքարել երկրի բոլոր հատուկ ծառայությունները, մեծ է հատկապես Ազգային անվտանգության ծառայության դերը։
«Մեծ մեդիատեռորի օրինակ էր երեկվա դեպքը, երբ բոլոր հարթակների միջոցով մանիպուլացվում էր ՀՀ վարչապետի խոսքը, որը հնչել էր Ազգային ժողովում։ Վարչապետն ընդամենը նշել էր, որ եթե լինի այնպիսի փաստաթուղթ, որը կապահովի տևական խաղաղություն և Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը, ապա այդ թուղթը կստորագրվի։ Սակայն ոմանք տարածում էին, թե արդեն կա ստորագրված փաստաթուղթ։ Այդ թեզը, որ տարածում էին օտարերկրյա գործակալական ցանցերը, հերքեցին թե՛ վարչապետը, թե՛ ԱԺ նախագահը, թե՛ ԱԱԾ-ն»,- ընդգծում է նա։
Ըստ պատգամավորի՝ պատերազմական շրջանում տեղեկատվական պատերազմի սկսման դեպքում Հայաստանում գործում է օտարերկրյա գործակալների մի ամբողջ շղթա, որի համար հիմնական հարթակը «Ֆեյսբուքն» է, քանի որ մեր հասարակությունն ավելի շատ այդ հարթակից է օգտվում։
Հարցադրմանը՝ արդյոք անհրաժեշտություն կա՞ օրենքի ընդունման, որը կկիրառվի պատերազմական իրադրությունների կամ այլ ճգնաժամային իրավիճակների ժամանակ, և որով կվերահսկվի սոցցանցերում տարածվող տեղեկատվությունը, Պապոյանը ընդգծում է. «Ցանկացած բան, եթե բխում է ՀՀ ազգային անվտանգության շահերից, պետք է արվի: Այն, ինչ վերաբերում է մեր երկրի անվտանգությանը, պաշտպանությանը, ազգային անվտանգության խնդիրների լուծմանը, պետք է ընդունվի։ Ի վերջո, մենք պետությո՞ւն ենք, թե՞ օտարերկրյա ցանցերին սպասարկող կազմակերպություն։ Օտարերկրյա գործակալական ցանցը օգտվում է սոցհարթակներում տարածվող տեղեկատվությունից և երկրում ապակայունացում առաջացնում, որի դեմ համապատասխան պայքար պետք է տրվի»:
Մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի խոսքով էլ՝ սոցցանցերը պատերազմական լարված իրավիճակներում արգելափակելու գաղափարն այդքան էլ հաջող տարբերակ չէ, հատկապես այն դեպքում, երբ Հայաստանը չունի արգելափակման վերաբերյալ որևէ օրենք։ Որքան էլ սոցհարթակները ապատեղեկատվության տարածման և խուճապ առաջացնելու միջոցներից են, ամեն դեպքում հիմնական պաշտոնական տեղեկատվությունը հասարակությունը ստանում է այդ հարթակների միջոցով։
«Արգելափակումները Հայաստանում օրենսդրորեն գոյություն չունեն, չկա որևէ բազա, որը թույլ կտա արգելափակում անել որևէ սոցցանցի դեպքում։ Հիմա, օրինակ, «Տիկտոկը» մասնավոր կերպով արգելափակված է Հայաստանում, դա արվել է օրենքի խախտմամբ։ Պարզ չէ՝ ո՞վ է արգելափակել, ինչպե՞ս է արվել: Քանի որ նման օրենք չկա, իրավունքի տեսանկյունից սա անթույլատրելի է»,- ասում է նա։
Ըստ Մարտիրոսյանի՝ թեև «Տիկտոկը» արգելափակված է, սակայն՝ ոչ ամբողջական. օգտատերերի մի մասը դեռևս կարողանում է օգտվել այդ հարթակից։ Վերջինս ասում է՝ այդ հարթակից օգտվում են նաև հայ զինվորականները, որոնք, նույնպես խախտելով ՀՀ ՊՆ-ի կանոնները, այդ ցանցում տեղադրում են տեսանյութեր առաջնագծից, որոնք շատ վտանգավոր են։
«Եթե փակվի, օրինակ, «Ֆեյսբուքը», մարդիկ պետք է տեղեկատվություն ստանալու այլ հարթակ գտնեն և այս ամենը տեղափոխեն այնտեղ։ Ենթադրենք՝ կարողացանք փակել մնացած հարթակները, սակայն «Տելեգրամը» Հայաստանում հնարավոր չէ արգելափակել։ Ադրբեջանական կողմն էլ ցանկացած տեղեկատվություն տարածում է այդ հարթակով, և ավելի շատ մարդ է իրենց ցանցը ընկնելու»,- նկատում է նա:
Տեղեկատվական պատերազմի ցանցը չընկնելու համար Մարտիրոսյանը խորհուրդ է տալիս ավելի ակտիվ պաշտոնական տեղեկատվություն տարածել. «Բացի դրանից, տարածվող տեղեկատվությունը պետք է լինի տեսանյութի միջոցով, քանի որ հասարակությունը ավելի շատ ցանկանում է լսել, քան կարդալ»։
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումՓաշինյանը աղ ու պղպեղ լցրեց սեռական կյանքով ապրող ու բիզնես անող սրբապիղծների վերքին. Մկրտչյան. տեսանյութ
Փոստային վճարման պետական նշանների հարցերով խորհուրդը նիստ է գումարել
2018-ից մինչ օրս շուրջ 1,7 մլրդ դրամ է հատկացվել պետբյուջեից՝ եկեղեցիների վերականգնման, նորոգման համար
Roadpolice.am կայքում առաջիկա 2 օրերի ընթացքում հնարավոր չի լինի գրանցումներ կատարել
Գավառի բժշկական կենտրոնին համակարգչային շերտագրման նոր և ժամանակակից սարք է տրամադրվել
Սպորտային մարմնամարզության ԵԱ․ Արթուր Ավետիսյանը՝ բրոնզե մեդալակիր
Ղազախստանն առաջիկայում չի նախատեսում միանալ ԲՐԻԿՍ-ին, կմնա դիտորդի կարգավիճակում. Տոկաև
Փաստորեն մեր որոշ եկեղեցիներ ոչ թե չուլանի, այլ գոմի են վերածված. Պապոյան. լուսանկար
«Новая Волна 2025»-ում Հայաստանը կներկայացնի Սուրեն Պողոսյանը
Երբ հոգևորականները զբաղված են քաղաքականությամբ, սրբավայրերն այս վիճակում են. Չախոյանը լուսանկար է հրապարակել
Գարեգին Բ-ն ծառայում է ՌԴ-ին. եթե Եկեղեցին վարկանիշ ունենար, ՀՀ-ում աղանդները չէին վխտա. Ստեփանյան. տեսանյութ
Վարչապետը ԱՄՆ սենատոր Սթիվ Դեյնզին ներկայացրել է Հայաստանի խաղաղության օրակարգի կարևորությունը
Վարչապետը ծանոթացել է Շիրակի մարզում իրականացված և ընթացքի մեջ գտնվող ծրագրերին. լուսանկարներ, տեսանյութեր
Մեր օլիմպիական հույսը ուժեղագույնն է Եվրոպայում. 18-ամյա մարմնամարզիկ Համլետ Մանուկյանը ոսկե մեդալ է նվաճել
Սեր, ջերմություն ու դրական ակնթարթներ Շիրակից. վարչապետի մամուլի քարտուղարը լուսանկարներ է հրապարակել
Կոնվերս Բանկ. Tabadul-ին միացած բորսայական առևտրով զբաղվող առաջին կազմակերպությունը ՀՀ-ում
Եկեղեցական արժեքներ ոտնահարող «հոգևորականները» կոծկելով անբարոյականությունը՝ փորձում են սուրբ երևալ. Խաչատրյան
Մահվան ելքով վրաերթ Սյունիքում. 9-ամյա երեխայի կյանքը փրկել չի հաջողվել
Ինձ հայտնի են այսօրվա բարձրաստիճան հոգևորականներից շատերի աշխարհիկ կյանքի մանրամասներ. Բաբաջանյան
Բարով եք եկել մեր համայնք. վարչապետն այցելել է Արեգնադեմի նորակառույց դպրոց
Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է վճռորոշ ձայն ունենա Ամենայն հայոց կաթողիկոսի ընտրության հարցում. վարչապետ
IDBank-ը Cashless Forum Uzbekistan 2025-ում․ տեխնոլոգիաներ, որ փոխում են բանկային փորձառությունը
Չէի՞ք նկատում ամուսնուս քաղաքական հակառակորդների կողմից իմ նկատմամբ իրականացվող նվաստացուցիչ արշավը. Հակոբյան
Թիթեղից վնասվածք ստացած կնոջ նորածինը դուրս է գրվել. նա փրկել էր մոր կյանքը. տեսանյութ
Խեղաթյուրել են հարկային հաշիվները. պետությանը պատճառված վնասից 106 մլն 867 հզր դրամը վերականգնվել է
AMX-ը հյուրընկալեց տարածաշրջանային կապիտալի շուկաների ամենամեծ միջոցառումներից մեկը․ ConFEAS 2025-ը Երևանում է
Դավթաշենի կամրջի տակ՝ հարակից տարածքում, երիտասարդ աղջկա դի է հայտնաբերվել
Առաջինը Հայաստանում. միջազգային դրամական փոխանցումներ Եվրոպա, ԱՄՆ և ԱՄԷ աննախադեպ պայմաններով
Մայիսի 31-ին՝ որոշակի ժամերի, Սևան-Մարտունի-Վարդենիս ճանապարհը փակ է լինելու. ինչ այլընտրանք է առաջարկվում
Ձևավորվում է «Արդյունավետ հաղորդակցման հմտությունների հանրայնացման և բարեկրթության» հանձնաժողով. «Իմ քայլը»
Սրբազանի քեռու տունը կռիվ է ընկել. Գևորգ Պապոյան
Թուրքիան կաջակցի Ղրիմի թաթարներին և ավելի կամրապնդի կապերը Ուկրաինայի հետ. Ֆիդան-Սիբիհա հանդիպում է կայացել
Գորիսում տեղի կունենա Հայաստան-Ֆրանսիա ապակենտրոնացված համագործակցության համաժողովը. ԱԳՆ
Սրտի կանգով բուժօգնության տեղափոխված 2 տարեկան երեխան վերակենդանացման բաժանմունքում մահացել է
ՊԵԿ-ի «Անհատական հաշիվների տեղեկատվական պորտալ» համակարգի «Նոր դիմում» բաժինն արդեն հասանելի է
Հարկերից խուսափելու 3 դեպքով պետությանը 179 միլիոն դրամի վնաս է պատճառվել. նախաձեռնվել են քրեական վարույթներ
Լեհաստան-Հայաստան գործարար համաժողովում քննարկվել են համագործակցության հնարավորությունները
Նիկոլ Փաշինյանն այցելել է Ախուրյան, ծանոթացել սուբվենցիոն ծրագրով իրականացված աշխատանքներին. տեսանյութ
Իմպիչմենտի գործընթացում ճիշտ կլինի, որ առաջադրվի վեհափառի կամ այլ հոգևորականի թեկնածությունը․ Ղազարյան
Դոլարն ու եվրոն թանկացել են. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 30-ին
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT